Bảo vệ trái tim quí bà

BẢO  VỆ  TRÁI  TIM  QUÝ  BÀ  

(Bs Nguyễn Ý Đức)

Hôm nay lang tôi xin “mách” với quý tỷ muội một sự kỳ thị nam nữ mà y giới đã “áp đặt” lên quý bà từ nhiều chục năm qua. Vâng, một kỳ thị đáng kể liên quan tới sức khỏe con người. Thưa đó là vấn đề phòng ngừa và điều trị bệnh của trái tim phái nữ.

Kỳ thị thứ nhất là y giới đã chú tâm nhiều hơn vào việc nghiên cứu các phương thức trị liệu, phòng ngừa bệnh tim mạch ở nam giới mà ít nghiên cứu bệnh này ở nữ giới. Đã vậy họ lại mang các tiêu chuẩn tìm thấy áp dụng cho quý bà mà không để ý rằng tim nam nữ có vài điểm khác nhau. Đó là kỳ thị thứ hai. Vì trái tim của tỷ muội dù chỉ bé nhỏ bằng bàn tay nắm chặt, nặng có 234 gr, nhẹ hơn trái tim nam những 76 gr. Tuy nhỏ nhưng tim tỷ muội đập nhanh hơn nam 5 nhịp mỗi phút và tình yêu từ trái tim của quý tỷ muội cũng dồi dào hơn ở nam giới nhiều chục lần.

Các kỳ thị này đã được công luận lên tiếng“báo động”.

Ngày 2-2-2004 hãng truyền hình Mỹ CNN cho hay “Bệnh tim là nguyên nhân tử vong số một ở cả nam nữ giới bên Hoa Kỳ, vậy mà cho tới bây giờ đàn bà vẫn phải dựa vào các hướng dẫn phòng ngừa và điều trị bệnh của mình căn cứ trên các nghiên cứu về bệnh ở đàn ông”.

Sau đó, ngày thứ Tư, mồng 4 tháng 2 năm 2004, lần đầu tiên Hội Tim Hoa Kỳ đưa ra một bản hướng dẫn để phụ nữ và bác sĩ căn cứ vào đó mà phòng ngừa và điều trị bệnh tim. Vì nhiều bà cứ nghĩ rằng mình ít bị cơn đau tim, rằng tai nạn này chỉ có ở đàn ông, nên họ đi tìm điều trị trễ hơn do đó chịu tổn thương nhiều hơn.

Mới đây, trong tạp san y khoa Global Heart vào tháng 6 năm 2013 của World Heart Federation (WHF),các bác sĩ Kavita Sharma và Martha Gulati, Đại học Ohio, đã phổ biến bản Coronary Artery Disease in Women: A 2013 Update, trong đó các tác giả cho hay:

-  Nữ mập phì tăng rủi ro bị thiếu máu cơ timinfarctus tới 65% so với nam chỉ có 46%;

-  Tử vong vì heart attack ở nữ dưới 50 tuổi nhiều gấp đôi ở nam giới

-  Với phụ nữ trên 65 tuổi, rủi ro tử vong vào 1 năm sau cao hơn: 42% nữ và 24% nam.  

-  Về điều trị, phụ nữ ít được nhận cách phòng ngừa như dùng thuốc giảm cholesterol, uống viên aspirin nhỏ hoặc thay đổi lối sống. Và họ cũng ít được áp dụng các phương thức y khoa phục hồi sau bệnh tim mạch như đàn ông…

Và theo giáo sư người Pháp Michel Desnos, bệnh viện George Pampidou, triệu chứng đau tim cũng không luôn luôn ở ngực hoặc cánh tay mà có thể những cơn đau bất thường, một sự mệt mỏi hoặc sự khó thở…khiến cho việc chẩn đoán bệnh trở nên khó khăn hơn.

Thực ra, trước đây đã có một ngộ nhận cho rằng bệnh tim mạch là của riêng đàn ông. Nhiều bà, và ngay cả một số bác sĩ của họ, cũng cho là vậy. Thăm dò ý kiến cho hay có tới quá nửa các bà không biết rằng bệnh tim là nguyên nhân tử vong dẫn đầu ở nữ giới: nửa triệu mỗi năm hoặc mỗi phút có một vị vĩnh viễn ra đi. Trong khi đó thì nữ giới chỉ e ngại bị ung thư tấn công cặp nhũ hoa của mình. Thật là một ngộ nhận đáng tiếc.

Lang tôi xin cùng quý bà tìm hiểu về các rủi ro gây ra bệnh tim để bảo vệ trái tim bé nhỏ thân thương này.

Trước hết, xin thưa rằng tạo hóa đã ban riêng cho phụ nữ một khí giới để bảo vệ với bệnh tim: đó là kích thích tố estrogen, rất nhiều trong thời kỳ trung niên mầu mỡ. Do đó, ở phụ nữ, bệnh tim thường xẩy ra trễ hơn ở đàn ông tới dăm bẩy năm và tử vong thấp hơn so với nam giới cho tới tuổi 75. Sau đó vì họ sống lâu hơn vào tuổi mãn kinh, estrogen giảm cho nên số phụ nữ chết vì bệnh tim cũng tăng.

Nhiều người ví kích thích tố như một tên lính gác cửa, không cho chất béo đóng vào thành động mạch gây cản trở lưu thông của máu. Theo một số khoa học gia, Estrogen tăng loại cholesterol lành HDL trong máu và đưa cholesterol không tốt LDL ra khỏi mạch máu.

Nên nhớ là bệnh tim mạch không phải xuất hiện đầu hôm sớm mai. Chúng đã manh nha từ khi ta còn nhỏ tới tuổi trưởng thành, nếu ta không để ý phòng ngừa các nguy cơ. Tất nhiên có những yếu tố như tuổi tác, di truyền, gia đình thì ta không làm thay đổi được, nhưng một số yếu tố khác liên quan tới nếp sống, thì ta có thể làm tốt hơn.

Các nguy cơ gây ra bệnh tim mạch gồm có cao cholesterol, cao huyết áp, hút thuốc lá, mập phì, không vận động cơ thể, tiền sử bệnh tim và tai biến não trong gia đình.

 1-Cao huyết áp

-    Là một trong nhiều nguy cơ đưa tới cơn đau tim. Đa số chúng ta đều đã có một số hiểu biết về bệnh này rồi nên người viết chỉ xin nhắc lại vài điều căn bản:

-   Cao huyết áp vẫn được coi như một tên sát nhân thầm lặng, vì khi đột nhiên lên quá cao có thể đưa tới tử vong cho người bệnh.

-   Do đó cần liên tục dùng thuốc để giữ huyết áp ở mức bình thường và áp dụng các phương thức trị liệu khác do thầy thuốc của mình chỉ dẫn;

-   Tiêu chuẩn mới của cao huyết áp là từ 120/80 đã được gọi là Tiền Cao Huyết  Áp rồi;

-   Cần đo huyết áp mỗi khi đi khám bác sĩ. 

2- Hút thuốc lá

Tuy không phải là vấn đề quan trọng với phụ nữ, vì quý bà cũng ít hút hơn nam giới, nhưng chúng ta cũng nên nhớ rằng rất nhiều hóa chất trong thuốc lá đã được chứng minh là nguy cơ gây bệnh tim mạch;

-   rằng nhịp tim sẽ tăng nhanh, mạch máu co cứng dưới tác dụng của nicotine;

-   rằng carbon monoxide trong khói thuốc lá chiếm chỗ của oxy ở hồng huyết cầu, cho nên dưỡng khí nuôi tế bào giảm;

-   rằng người hút thuốc lá sẽ bị quỵ tim sáu lần nhiều hơn và dễ tử vong hơn;

-   rằng hút thuốc lá mà uống thuốc ngừa thai lại tăng nguy cơ quỵ tim, tai biến não tới 20-30 lần; rằng hút nhiều ít bao nhiêu cũng nguy hại.

May mắn là khi ngưng hút thì nguy cơ bệnh tim mạch giảm hẳn. Theo hiệp hội Tim Hoa Kỳ, hút thuốc là là nguyên nhân thứ nhất đưa tới 1/5 các trường hợp tử vong trong cơn dau tim.

 3- Không vận động cơ thể là nguy cơ quan trọng của bệnh tim.

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng với vận động, ta có thể giảm bệnh tim mạch tới 30%. Vận động:

-   tăng máu lưu thông tới tim;

-   tăng cường sức bóp của trái tim;

-  tim đẩy ra nhiều máu mà không phải làm việc quá sức.

Ngoài ra vận động còn làm giảm cân nặng cơ thể, giảm cholesterol trong máu, giảm nguy cơ bệnh tiểu đường. Những “giảm” này đều làm tốt cho trái tim.

 Cũng chẳng phải vận động gay go gì. Mỗi ngày quý bà chỉ cần 30-45 phút đi bộ bước nhanh là quá đủ.

 4- Mập phì.

Người mập thì có nhiều tế bào mỡ. Với quý bà thì mỡ đóng tại đùi và mông, giống như hình quả lê.

Tế bào mỡ cần nhiều oxy và chất dinh dưỡng để sống và tim phải làm việc nhiều hơn để cung ứng. Máu sẽ lưu chuyển trong mạch máu nhiều hơn, tim sẽ phải đập nhanh hơn. Thế là tim mau mệt mau suy, mau bị cơn tim.

Đồng thời, người mập thì huyết áp cũng cao, cholesterol lên quá mức bình thường 200 mg và bệnh tiểu đường cũng dễ dàng xẩy ra.

Cho nên xin quý tỷ muội giữ sức nặng cơ thể vừa phải với tuổi đời và thể tạng. Bằng cách nào ư? Thưa ăn vừa đủ năng lượng cần thiết cho các sinh hoạt, lao động của cơ thể cũng như vận động chân tay.

5- Tâm thần căng thẳng

Stress tăng huyết áp, tim đập liên hồi loan nhịp, tim mau mệt hơn. Nếu stress kéo dài quá 7- 8 phút là cơn đau tim có thể xẩy ra. Tất nhiên đây là chuyện hãn hữu, nhưng thiết tưởng quý bà cũng nên biết để đề phòng.

 6- Cholesterol

Điểm chót mà lang tôi muốn nhấn mạnh là chất cholesterol trong máu. Cao cholesterol là nguy cơ quan trọng của bệnh tim mạch.

Khi nói tới cholesterol lành và không tốt là nói tới cái cholesterol lưu hành trong máu chứ không liên quan tới cholesterol trong thực phẩm.

Vì không hòa tan trong nước nên cholesterol không lưu thông trong máu được và phải nhờ một loại chất đạm cõng nó. Hỗn hợp cõng nhau đó được gọi là lipoprotein.

 Có loại high density lipoprotein HDL chuyên trở cholestetrol từ mọi nơi trong cơ thể về gan để được hủy hoại, nên được coi như là tốt lành.

Còn Low density lipoprotein cholesterol LDL thì lại chuyên trở cholesterol từ gan tới tế bào. Dọc đường một số ngả lưng, bám vào thành động mạch và gây ra chuyện chẳng lành cho tim mạch.Vậy thì HDL và LDL chỉ có ở trong máu chứ không có trong thực phẩm.

Cholesterol trong máu:

Cholesterol Dưới 200 mg/dL

Dưới  5.2 mmol/L

Lý tưởng

LDL Dưới 70 mg/dL	Dưới  1.8 mmol/L	Lý tưởng
HDL Dưới 40 mg/dL (nam) Dưới 50 mg/dL (nữ)	Dưới 1 mmol/L (nam) Dưới 1.3 mmol/L (nữ)	Xấu

 Khoảng 80% cholesterol trong cơ thể do gan sản xuất. Phần còn lại do thực phẩm gốc động vật như thịt gà, thịt bò, thịt heo cung cấp.

Mỗi ngày không nên dùng quá 300 mg cholesterol. Một quả trứng cho 250 mg cholesterol, một Big Mac cho 75 mg.

 Kết luận:

Các nhà chuyên môn y khoa học đều đồng ý là ta có thể tránh được tới 85% các loại bệnh nếu ta hiểu rõ về dấu hiệu triệu chứng của chúng và biết các phương thức để phòng ngừa chúng.

Với mấy lời “mách” tích cực xây dựng này, lang tôi chỉ mong quý tỷ muội tránh được 75% những hậu quả xấu do các nguy cơ bệnh tim gây ra, thì đã lấy làm vui mừng để “Happy Valentine” với nhau nhiều chục năm nữa là tốt lắm rồi.

 Bác sĩ Nguyễn - Ý- ĐỨC