Bạo hành...

BẠO  HÀNH  GIA  ĐÌNH

(Bs Nguyễn Ý Đức)

Một gia đình nhà vợ khóc than thương tiếc trước thi hài 5 người thân sõng soài đẫm máu trong đó có một phụ nữ mang thai và ngay cạnh là xác người chồng gây ra thảm cảnh rồi lạnh lùng tự kết liễu đời mình.

Một đức lang quân bị trói cứng, tay ôm bụng dưới rên siết đau đớn vì bị vợ phục thuốc cắt đứt cơ quan sinh dục khi đã tỉnh thuốc mê.

Đó là hậu quả của những cặp vợ chồng đã một thời đầu gối tay ấp, thề non, hẹn biển mà bây giờ thì sóng gió hận thù, thưong tích, chết chóc. Những hành vi mà nhân viên công lực điều tra sơ khởi cho là một góc cạnh của nan giải xã hội “Bạo Hành Gia Đình” 

Bạo Hành Gia Đình (Domestic Violence) là nhóm chữ dùng để chỉ những hành vi có tính cách hung bạo như Bạc Đãi Người Già hoặc Lạm Dụng Trẻ Em. Nhưng thông thường hơn là nói đến hoàn cảnh ngang trái của một lứa đôi đã có nhiều gắn bó tình cảm rồi dần dần một người lại dùng bạo lực để tỏ uy quyền, khống chế người kia. Nói rõ ra là người chồng dùng vũ lực để hành hạ người vợ.

Hành vi này không phải là chuyện mới đây, mà đã thấy từ thuở xa xưa.

Tại một số quốc gia Á Đông, vào thời kỳ mà quan niệm m“Tứ Đức Tam Tòng” được ăn xâu vào tâm thức con người, khi mà triết lý Khổng Mạnh được tuân theo triệt để, thì người vợ thường được coi như sở hữu chủ của người chồng. Khi người chồng cho là có bổn phận hoặc có quyền “dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về” thì việc bạo hành trong hôn nhân được coi như chuyện thế gian sự thường.

Cùng ý nghĩ đó, người Hy Lạp cổ xưa thường dạy vợ bằng chân tay rồi cười xòa giải thích: “Đàn ông chúng tôi ở đây đều hành động như vậy vì đã làm điều tốt để giúp vợ sửa mình”.

Đã có thời kỳ, dân Nga xưa có câu châm ngôn: “Người vợ có thể yêu người chồng không bao giờ đánh đập vợ, nhưng bà ta không bao giờ kính trọng ông ta”.

Luật tập tục trước đây ở vương quốc Anh cho phép chồng trừng phạt vợ bằng khí giới không lớn hơn ngón tay cái.

Chịu ảnh hưởng trên, luật lệ Hoa Kỳ thời xưa cũng ủng hộ ý kiến là chồng có thể “kỷ luật” vợ, thậm chí tới thập niên 1960, các tòa án ở đây vẫn không chịu xét xử các trường hợp bạo hành gia đình, cho đó là chuyện trong nhà, cần đóng cửa bảo nhau. Mãi đến năm 1994 Quốc Hội Hoa Kỳ mới thông qua Violence Against Woman Act, tập trung vào mức độ phổ biến và trầm trọng của bạo lực gia đình, tấn công tình dục và ngạo mạn đe dọa  đối với nữ giới. Tháng 10 hàng năm đã được dành riêng để nhắc nhở mọi người về thàm cành bạo hành trong gia đình (Domestic Violence Awareness Month), làm sao để tránh và làm gì để cứu giúp nạn nhân. 

Có người cho rằng Bạo Hành Gia Đình là một sự việc tự nhiên trong mọi xã hội cho nên không thể ngăn ngừa và sửa chữa được. Lập luận này không đứng vững vì đã có nhiều quốc gia trong đó hành vi áp bức này hầu như không có.

Trái với tin tưởng thông thường, bạo hành gia đình không chỉ xảy ra ở giai cấp hạ lưu kém lợi tức mà là vấn đề của mọi giai tầng xã hội, của những cặp hôn nhân đồng tính cũng như dị tính.

Từ thuở xa xưa, đa số người bị hành hung, lạm dụng là người thường được coi là phái yếu, phụ thuộc: người vợ. Nhưng người nam đôi khi cũng là nạn nhân của bà vợ “đành hanh”, “nữ kê tác quái, gà mái đá gà cồ”.

 Những hình thức bạo hành

Bạo hành là một loạt những hành động có tính cách vũ phu, khống chế mà người này áp đặt lên người kia. Nó là phần bất hạnh trong quan hệ tình cảm giữa con người với con người. Bạo hành không chỉ là hành động thể chất mà còn diễn ra dưới nhiều hình thức.

1- Bạo lực, thượng cẳng chân hạ cẳng tay.

Bực mình, không vừa ý thì cứ nện cho một trận, “cho cạch tới già”. Hành động có mục đích gây thương tích cho nạn nhân như đấm, đá, đạp, đẩy, tát, nắm tóc kéo lê, vặn cổ tay, đâm chém bằng dao là phương thức thường dùng. Và ngày nay thì súng ngắn súng dài. Ngoài ra còn dùng các phương tiện làm suy yếu sức khỏe như dấu thực dược phẩm, quấy rối không cho ngủ, ép dùng rượu, cần sa ma túy, bỏ rơi quãng đường vắng, nguy hiểm.

2- Uy hiếp tinh thần

Nạn nhân liên tục bị nghe những lời đay nghiến khủng bố đến nỗi bị hoảng loạn tinh thần. Có thể là dọa nạt cắt nguồn tài chánh, nhục mạ trước công chúng; dùng lời đường mật cho có hy vọng rồi cố tình quên đi; luôn luôn truy hỏi, nặng lời để hạ nhân phẩm, mất niềm tự trọng; kể  lại một cách diễu cợt cho đối phương những vụ tình ái riêng tư; hăm dọa cho sợ hãi bằng lời nói, cử chỉ cũng như khóe mắt; đập phá đồ đạc, đánh chó chửi mèo để thị uy.

3- Bao vây kinh tế

Tạo ra hoàn cảnh để đối tượng phải lệ thuộc về tiền nong, bắt phải hỏi xin, kê khai mọi chi tiêu lớn nhỏ, tìm cách không cho có việc làm để ngày ngày phải ngửa tay xin tiền.

4- Lạm dụng tình dục

Cưỡng bức giao hợp, dày vò cơ quan sinh dục, làm tình hậu môn, cưỡng hiếp khi nạn nhân đang ngủ hoặc đau ốm, chê bai cách làm tình của vợ, đi với vợ mà cứ để ý tới phụ nữ khác, không lưu tâm tới nhu cầu sinh lý của vợ.

5- Cô lập, kiểm soát từ việc làm tới giao du, di chuyển. Không cho thăm viếng thân nhân, bạn bè.

6- Tác phong “Chồng chúa vợ tôi”, độc tài, quyết đoán mọi việc lớn nhỏ, coi vợ như “ne pas”.

7- Hành hạ pháp lý, gây khó dễ khiến đối phương phải liên tục ra tòa vì những lý do không đâu như chậm trả tiền trợ cấp, không cho thăm viếng con cái, gán cho là bất lực bất xứng.

Những yếu tố tăng nguy cơ bạo hành

Cá nhân lạm dụng vũ phu với phụ nữ có thể là người chồng người tình đương thời hay đã chia tay. Từ thâm tâm, họ có nhiều lý do hoặc chính đáng hoặc ngụy tạo để bào chữa cho hành động của mình. Đồng thời cũng có những hoàn cảnh, những xáo trộn trong đời sống đưa đẩy khiến họ trở nên hành động mất lý trí.

1- Nghiện ngập

Kết quả nhiều nghiên cứu cho hay, có đến quá nửa trường hợp bạo hành là do người nghiện rượu, nghiện thuốc cấm gây ra. Khi say, lý trí bị tê liệt, họ có những hành động không hợp lý. Đôi khi họ cũng giả say, hành hạ vợ để tránh lưới pháp luật.

2- Ghen tuông

Người chồng thường buộc tội vợ lăng nhăng với người khác; có thai với mình nhưng cứ ngạo ngược nói con ai đó, rồi hành hung vợ.

3- Khó khăn tài chánh, trở ngại công việc làm ăn, giảm thu nhập hoặc nội tình xáo trộn vì bệnh tật, vì mâu thuẫn bố mẹ, con cái.

4- Một số người còn ôm lấy cái quan niệm cũ xưa, cho rằng vợ là sở hữu chủ, muốn chứng tỏ họ là chúa, cho nên chỉ với một bực mình nhỏ nhặt là mang vợ ra hành hạ.

5- Có người khi còn bé chứng kiến bạo lực xảy ra giữa bố mẹ rồi lớn lên hành động tương tự, cho rằng dùng vũ lực với vợ là chuyện bình thường trong mọi hôn nhân.

Hậu quả của bạo hành

Nạn nhân của bạo hành sẽ mang nhiều thương tích về thể chất cũng như bất ổn về tinh thần.

Trên da có nhiều vết bầm, vết sẹo, những gẫy xương, trầy niêm mạc miệng, dưới cơ quan sinh dục. Có nạn nhân bị hư thai, sanh non hoặc mang thai ngoài ý muốn vì bị hãm hiếp. Họ thường xuyên đau ốm lặt vặt, rối loạn tiêu hóa, nhức đầu. Thậm chí tử vong vì súng đạn khí giới cũng có thể xảy ra.

Về tinh thần là những hoảng sợ, lo âu, thiếu tự tin, trầm cảm, tự trách mình đã gây ra lỗi lầm với  chồng cho nên mới sinh chuyện. Nhiều nạn nhân nói là cái đau về thể xác đôi khi còn chịu đựng được chứ cái đau tinh thần sao mà quá mãnh liệt, không chịu đựng nổi cho nên đôi khi đưa tới tìm quên trong rượu chè, hút xách. Họ thường xuyên là thân chủ trung thành của phòng cấp cứu hoặc bác sĩ gia đình.

Đa số các vụ bạo hành gia đình không được đưa ra ánh sáng vì kẻ chủ mưu đương nhiên phủ nhận mà nạn nhân lại dấu giếm. Một đằng thì sợ luật pháp can thiệp, ra tòa. Đằng kia thì sợ sẽ bị hành hạ trả thù nhiều hơn, cho nên cắn răng chịu đựng. Họ cũng không muốn ai biết chuyện chẳng lành vì nếu hôn nhân tan vỡ thì miệng người đàm tiếu, quy trách nhiệm cho nạn nhân.

Một thắc mắc thường được nhắc tới là, tại sao nạn nhân không chịu dứt khoát xa lánh người đã hành hạ mình. Có nhiều lý lẽ được nêu ra:

a. Chia tay là một việc cần sửa soạn chứ không phải đùng đùng xách gói ra đi;

b. Dù bị áp bức nhưng trong lòng vẫn còn chút thương yêu, quyến luyến, hy vọng anh ta sẽ đổi tính, đối xử khá hơn

c. Bị phụ thuộc tài chánh;

d. Muốn cho con cái có cột trụ gia đình là người cha;

e. E sợ chồng bắt mất con, đe dọa tính mệnh mình hoặc thân nhân;

g. Tự trách mình đã làm chồng phật ý vì vụng về, không làm đầy đủ bổn phận;

h. Tôn giáo, gia đình ngăn cản, không cho phép dứt bỏ.

Không ít anh chồng vũ phu cũng nhiều đòn phép, tỏ vẻ hối hận ăn năn, thề thốt sẽ không bao giờ đụng tới chân lông vợ. Nhẹ dạ, cả tin, vợ cho chồng có cơ hội để thay đổi. Nhưng rồi ngựa quen đường cũ, đâu vẫn hoàn đó. Và hậu quả chẳng lành có thể xảy ra.

Giải quyết nan đề, tìm lối thoát

Theo cơ quan CDC, cứ ¼ người nữ và 1/9 người nam tại Hoa Kỳ là nạn nhân của bạo hành gia đình  với mức độ nặng nhẹ khác nhau vào một thời điểm nào đó của cuộc đời.

Bạo hành thưởng mở màn với những hành vi kín đáo khó nhận ra nhưng có tính toán từ kẻ chủ mưu. Như là tỏ vẻ chăm sóc, cởi mở, bao bọc “chỉ đôi ta với nhau là đủ rồi”, để sau đó dần dần cô lập, khống chế, gây sợ hãi. Ban đầu thì lâu lâu mới nặng tay, rồi tỏ vẻ ăn năn, xin lỗi, hứa sẽ không tái phạm, nại cớ đang bị căng thẳng. Sau đó mức độ bạo hành tăng dần kèm theo những ghen tuông, nhiếc móc, cấm đoán, chê bai, ép buộc làm điều không muốn khiến cho nạn nhân luôn luôn trong tình trạng bấp bênh, lo sợ, không biết bao giờ chuyện chẳng lành xảy ra…

Khi thấy đời sống của mình và các con bị hành hạ đe dọa thì nên sớm tìm giúp đỡ, thoát khỏi tai ương.

-  Hãy tỏ bầy khó khăn với thân nhân, với bạn tâm giao, hàng xóm tốt, các vị lãnh đạo tinh thần để họ góp ý kiến;

-  Kể lại cho bác sĩ gia đình, các nhà chuyên môn tâm lý, xã hội, y tá để được điều trị thương tích, bệnh tật, hỗ trợ tinh thần, giới thiệu tới các cơ quan hữu trách;

-  Tại Hoa Kỳ, kêu số điện thoại National Domestic Violence Hotline 1-800-799-SAFE (7233) hoặc cơ quan bảo vệ nạn nhân bạo hành tại địa phương;

-  Kêu cảnh sát nếu thấy tình mạng bản thân và con cái bị đe dọa;

-  Tìm kiếm nơi tạm dung thân(shelter) mà địa phương nào cũng có.

-  Mạnh dạn, sáng suốt giải quyết khó khăn. Hãy nhớ là chỉ có mình thấu hiểu hoạn nạn của mình. Đừng để ai đó lung lạc, quyến dụ, sui khiến làm chuyện đâu đâu vô bổ.

Kết luận

Đề cập tới hậu quả của thảm trạng bạo hành trong gia đình người Mỹ gốc Việt, Tiến sĩ  Catherine Le Gales-Camus của Tổ chức Y tế Thế giới có ý kiến rằng đây là vấn đề sức khỏe cộng đồng, chẳng khác chi bệnh tiểu đường, cao huyết áp, ung thư cổ tử cung.

Một cuộc thăm dò hơn 200 gia đình người Việt tỵ nạn tại Houston do Tiến Sĩ Tuyên Nguyễn thực hiện cho thấy có tới 31% trả lời đã có bạo hành trong gia đình.

Theo Giáo sư Xã Hội Học Bùi Hoan, Đại học Tennessee-Knoxville thì, so sánh với phụ nữ bản xứ,  phụ nữ Mỹ gốc Việt ít kêu cảnh sát để nhờ can thiệp bảo vệ khi có chuyện bạo hành trong gia đình. Mà nếu cảnh sát có tới thì đa số lại đều không muốn chồng bị làm khó dễ, câu lưu. Vì hy vọng vớt vát thương yêu, đùm bọc gia đình

Để rồi từ đó, bạo hành nối tiếp bạo hành. Nạn nhân lại bị hành hạ và kẻ chủ mưu ngạo mạn “enjoy” hậu quả các hành vi vũ phu, mất nhân tính của mình.

Và người vợ tiếp tục sống trong cảnh “địa ngục trần gian”, thay vì một mái ấm gia đình có chồng có vợ, có con cái, xum họp hài hòa hạnh phúc bên nhau.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức

Tác giả:  Câu Chuyện Thày Lang, Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức, MD.