Điểm mặt 13 thói quen gây hại cho não, khiến trí nhớ suy giảm
(Thứ năm, 24/08/2017)
Khá nhiều người đột nhiên
nhận ra thời gian gần đây bản thân có hiện tượng “nhớ nhớ quên quên”. Nếu cũng
lâm vào tình trạng như vậy, bạn hãy kiểm tra lại xem mình có thói quen nào gây
hại cho trí nhớ như dưới đây không nhé.
1. Ngủ muộn, thiếu ngủ
Về đêm là lúc cơ thể cần
sửa chữa và tái tạo phục hồi nhiều nhất, bộ não cũng như vậy. Mỗi người nên ngủ
đủ 6-8 tiếng đồng hồ mỗi ngày, nhưng cố gắng để ngủ sâu về đêm. Ngủ không đủ giấc
sẽ gây hại cho bộ não, đặc biệt vào ban đêm từ sau 23h trở đi, quá trình lão
hóa của các tế bào não diễn ra rất nhanh.
Một số người mất ngủ cần
đến sự trợ giúp của thuốc, tuy nhiên nhiều loại thuốc ngủ, đặc biệt là nhóm
benzodiazepine, lại có nguy cơ gây hại cho trí nhớ.
2. Xem phim khiêu dâm
Trong một nghiên cứu do
các nhà khoa học Đức thực hiện, những người đàn ông ghiền xem phim khiêu dâm có
thể đang tự làm teo não của họ. Cụ thể là, càng xem nhiều phim “nóng,” vùng thể
vân trong bộ não của họ, vốn gắn liền với động cơ và phản ứng tưởng thưởng,
càng bị suy giảm kích thước.
Vấn đề người ta càng xem
càng nghiện, giống như ma túy. Khi xem sách báo, phim ảnh khiêu dâm… dẫn đến việc
giải phóng dopamine, chất dẫn truyền thần kinh chịu trách nhiệm về khoái cảm và
sự tưởng thưởng. Khi hiện tượng này lặp đi lặp lại, bộ não sẽ chai sạn dần, cần
cần nhiều dopamine hơn để có thể cảm thấy cùng mức độ kích thích, khiến người
ta phải tăng liều, xem nhiều hơn. Vòng luẩn quẩn là vậy.
3. Hút thuốc lá và khói
thuốc
Nhiều người hút thuốc
xong cảm thấy tỉnh táo ra, nhưng thực ra đó chỉ là cảm giác đánh lừa bạn. Chất
độc từ thuốc theo đường máu đi thẳng lên não, gây độc cho tế bào não, làm giảm
chỉ số IQ và khả năng ghi nhớ. Cũng có nghiên cứu cho thấy hút thuốc khiến vỏ
não mỏng đi, đồng thời cũng cản trở quá tình tuần hoàn máu tới não. Nếu bạn
không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc thì cũng có tác hại
tương tự.
4. Uống bia rượu
Thói quen uống rượu bia
nhiều có thể dẫn đến teo não. Nghiên cứu cho thấy những người uống rượu nhiều
khi đến tuổi trung niên bị suy giảm trí nhớ sớm hơn 6 năm so với những người uống
ít hoặc không uống. Nếu vừa uống rượu vừa hút thuốc, 2 thứ cộng hưởng với nhau
sẽ càng có hại cho não của bạn.
5. Nhịn bữa sáng
Bỏ ăn bữa sáng làm giảm
lượng đường trong máu, não bộ như vậy mà thiếu hụt dưỡng chất. Điều này đặc biệt
quan trọng đối với trẻ em, nghiên cứu cho thấy những đứa trẻ ăn sáng đều đặn có
IQ cao hơn các em bỏ bữa sáng.
6. Sống trong môi trường ồn
ào
Tiếng ồn không chỉ ảnh hưởng
đến thính giác, mà còn tạo ra các xung động hướng tâm đi từ các thụ cảm thể của
cơ quan thính giác tác động lên hệ thần kinh trung ương, ảnh hưởng xấu đến hệ
thần kinh trung ương, gây tâm lý căng thẳng, suy nhược thần kinh, trí nhờ giảm,
hạn chế khả năng tư duy.
Mức độ tác động sẽ tăng
theo cường độ, tần số của ồn, thời gian tiếp xúc. Tiếng ồn ngắt nhịp (ví dụ tiếng
búa đập) bao giờ cũng gây tác hại hơn là tiếng ồn liên tục.
7. Ăn thực phẩm chứa nhiều
phụ gia
Trong thực phẩm chế biến
công nghiệp có chứa nhiều chất gây hại thần kinh, ví dụ các loại chất ngọt, đường
nhân tạo aspartame, acesulfame K có trong kẹo cao su không đường, nước giải
khát, nước mắm… Thói quen dùng mì chính (bột ngọt) rất có hại cho trí nhớ vì
chúng kích thích và làm hại tế bào thần kinh.
Thịt cá, rau quả chứa dư
lượng thuốc bảo vệ thực vật và thuốc trừ sâu quá mức cho phép cũng là kẻ thù của
não bộ, gây hại thần kinh và trí nhớ.
8. Lạm dụng kháng sinh
Một nghiên cứu công bố
trên tạp chí Cell cho biết, thuốc kháng sinh đủ mạnh để tiêu diệt vi khuẩn đường
ruột cũng có thể ngăn chặn sự phát triển của các tế bào não mới trong vùng đồi
hải mã, phần não chịu trách nhiệm cho trí nhớ.
“Chúng tôi phát hiện ra rằng
việc điều trị bằng thuốc kháng sinh kéo dài có thể ảnh hưởng đến chức năng của
não”, tác giả Susanne Asu Wolf của Trung tâm Y học phân tử Max-Delbrueck tại
Berlin, Đức cho biết.
9. Lười uống nước
85% não của con người là
nước. Các hoạt động của não rất cần nước, do đó nếu bạn cung cấp không đủ nước
sẽ ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của não bộ, trong đó có trí nhớ.
10. Chịu stress kéo dài
Stress làm gia tăng lượng
hormone cortisol ở vùng Hồi hải mã (hippocampus – một phần của não trước, có chức
năng lưu giữ ký ức và chi phối tâm trạng), ảnh hưởng đến khả năng học tập và
ghi nhớ của não bộ. Để bảo vệ trí nhớ, bạn hãy tập một lối sống thanh thản, biết
kiểm soát cảm xúc và tách mình ra khỏi những lo lắng không thực sự cần thiết.
11. Ít vận động
Các nhà khoa học đã chứng
minh tập thể dục thường xuyên làm tăng lưu thông máu và cung cấp oxy cho não,
qua đó giúp ngăn ngừa bệnh mất trí nhớ. Lối sống ít vận động đồng nghĩa với việc
sở hữu một trí nhớ kém.
Nếu thực sự bạn không có
thời gian, hoặc không muốn tập thể dục thì hãy thử ngồi thiền, luyện tập khí
công. Các phương pháp này đã được chứng minh là có thể giúp giải tỏa stress,
tăng cường phục hồi các chức năng cho não bộ.
12. Lười đọc sách
Nghiên cứu cho thấy việc
đọc mỗi ngày rất tốt cho trí tưởng tượng, giúp não phát triển năng động hơn. Do
đó hãy giảm bớt thời lượng xem tivi, vi tính, thay vào đó hãy đọc sách. Bạn sẽ
thấy khả năng ghi nhớ, tư duy logic, tưởng tượng gia tăng rõ rệt. Hãy nhớ rằng
đọc sách truyền thống (không phải sách điện tử) vẫn là cách tốt nhất.
13. ‘Nấu cháo’ điện thoại
Nhiều nghiên cứu cho thấy
các loại sóng điện từ âm thầm tác động đến não, lâu ngày có thể gây tổn thương
không thể phục hồi, ung thư… Thời gian tiếp xúc càng thường xuyên và càng dài
thì càng tổn thất lớn. Họ khuyến khích sử dụng tai nghe hoặc loa ngoài, đồng thời
không áp sát điện thoại vào tai đặc biệt là khi đang sạc hoặc di chuyển trên đường
cao tốc.
Suy giảm chức năng não bộ
và trí nhớ không phải là trong ngày một ngày hai, mà là kết quả của quá trình
bào mòn tích lũy từ những thói quen gây hại khó phát hiện ra. May mắn là cơ thể
chúng ta có một khả năng tự lành một cách kỳ diệu, khi bạn ngưng tiếp xúc với
các tác nhân gây hại nói trên, quá trình phục hồi sẽ diễn ra nhanh chóng hơn.
Kiên Thành (t/h)