Chặn đứng ung thư trước khi nó bắt đầu (P1)...

Chặn  đứng  ung  thư  trước  khi  nó  bắt  đầu  (P1): 
8  loại  ‘rác’  không  nên  nhập  vào  người

(Thứ năm, 12/10/2017)

Các chuyên gia sức khỏe ước tính có đến hơn 200 loại ung thư khác nhau và chúng có thể xuất hiện ở bất cứ lứa tuổi nào. Một thực tế là số bệnh nhân ung thư ngày một nhiều và các phương pháp trị liệu thì tốn kém mà vẫn không thể đảm bảo xử lý được tận gốc rễ vấn đề. Do đó các thầy thuốc khuyên rằng, nếu bạn quan tâm đến sức khỏe thì ‘Hãy chặn đứng căn bệnh ung thư trước khi nó bắt đầu!’

(ảnh: Shutterstock)

Phần 1: Không nhập rác vào người

Theo các nhà nghiên cứu, ngoài một số yếu tố mà bạn khó lòng thay đổi như di truyền, hoặc sinh ra đã bị ung thư rồi… thì chúng ta hoàn toàn có thể tránh xa căn bệnh ung thư thông qua điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường vận động đúng cách và đặc biệt là cần lưu ý đến yếu tố tinh thần vốn rất thường xuyên bị lãng quên.

Ung thư là gì? Cơ thể con người được tổ hợp từ rất nhiều tế bào (khoảng 37,2 nghìn tỷ), chúng luôn thay cũ đổi mới. Khi tế bào cũ hết lực sống và không còn đảm bảo được nhiệm vụ cơ thể giao cho, sẽ có tế bào mới sinh ra thay thế chúng. Nếu vì một lý do nào đó, tế bào nhân lên một cách vô hạn độ, vô tổ chức, không tuân theo các cơ chế kiểm soát trong cơ thể… chúng sẽ tạo ra các khối u và phát triển thành bệnh lý ác tính là ung thư.

Như vậy nguyên tắc cơ bản của việc phòng ngừa ung thư là cung cấp cho cơ thể, cho tế bào những điều kiện tốt nhất để ngăn chặn sự lệch lạc nói trên, hoặc kịp thời xử lý các tế bào bị hư hỏng khi vừa mới xuất hiện.

Muốn phòng chống ung thư, hãy ngừng ‘nhập rác’ là việc cần làm đầu tiên

‘Bệnh tòng khẩu nhập’, rất nhiều bệnh là do thực phẩm ăn vào, chỉ nên ‘nhập khẩu’ những gì cơ thể cần, cấm nhập các loại thực phẩm không chuyển hóa được, hoặc có thể gây rối loạn các chức năng trong cơ thể. Hãy nắm lấy những nguyên tắc sau:

1. Hạn chế các thực phẩm ‘rác’

Bim bim, kẹo, bánh ngọt, nước ngọt… Đây là những loại thực phẩm không mang lại giá trị dinh dưỡng cho cơ thể nhưng lại chứa nhiều nguy cơ. Các nhà sản xuất cố gắng làm sao chúng thật hấp dẫn, từ màu sắc đến mùi vị, để kích thích người ăn ngon miệng, kích thích tiêu dùng từ đó mới tăng doanh số bán hàng được.

Bim bim, kẹo, bánh ngọt, nước ngọt… không mang lại giá trị dinh dưỡng cho cơ thể nhưng lại chứa nhiều nguy cơ. (Ảnh: Shutterstock)

Phẩm màu được dùng để cho bắt mắt, có thể là chiên cho giòn, nêm nếm gia vị thật đậm đà (bột ngọt, đường, muối, dầu ăn…), hương liệu tổng hợp hóa học cho dậy mùi đặc trưng, có chất bảo quản để chống mốc, chống khuẩn… Thực ra cơ thể không nhất thiết cần những thực phẩm này, lợi ít mà hại nhiều, đặc biệt là các chất hóa học vốn không có nguồn gốc từ thực phẩm tự nhiên như kể trên.

Theo nhiều nghiên cứu, bột ngọt gây hại cho thần kinh, hại mắt, thúc đẩy hình thành các khối u. Đường được xem như là thực phẩm nuôi tế bào ung thư. Nhiều chất hóa học gây rối loạn hệ vi sinh vật đường ruột vốn tăng cường tính miễn dịch cho cơ thể, đồng thời có thể đảo lộn sự hoạt động của các tuyến nội tiết, các hoóc-môn…

Nếu cơ thể hoạt động bình thường với các nội tạng khỏe mạnh, chúng có khả năng bài tiết các hóa chất độc hại ở mức độ nhất định. Tuy nhiên, ngày nay việc sử dụng tràn lan các hóa chất trong hàng loạt thực phẩm, từ khi còn trên đồng ruộng đến tận bàn ăn, khiến cơ thể thường xuyên bị ‘đánh hội đồng’. Nghiên cứu cho thấy có khoảng 80.000 loại hóa chất ngoại lai mà cơ thể phải đối phó! Đó là nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng đến các chức năng sinh lý trong cơ thể, hệ miễn dịch bị suy kiệt…

2. Không hút thuốc và tránh hít phải khói thuốc

Thuốc lá cũng là một thực phẩm rác. Cách đây khoảng 50 năm thì các bác sĩ phương Tây vẫn còn cổ vũ hút thuốc lá tốt cho sức khỏe nhưng ngày nay thì khác. Chúng chứa đến hơn 7.000 chất độc hại, trong đó có nhiều loại được thêm vào để cho bạn thấy ‘ghiền’ khi hút. Nó không chỉ gây  nghiện mà còn là tác nhân gây ung thư hàng đầu cho cả người trực tiếp hút và người hít phải khói thuốc ở kế bên.

Người ta còn phát hiện trong khói thuốc lá có chất phóng xạ cực độc là Polonium-210, độc hại hơn khoảng 250 triệu lần so với chất cực độc cyanua. Khi người nông dân sử dụng phân bón giàu photphat để trồng thuốc lá, chất này sẽ bị cây hấp thụ và lưu lại trong lá. Khi thuốc lá cháy, nó đạt tới nhiệt độ 600-800 độ C, cao hơn nhiệt độ nóng chảy của polonium. Polonium nóng chảy dính vào các hạt li ti trong khói thuốc lá và sau đó đọng lại ở trong đường hô hấp và phổi người, từ đó gây ra bệnh tật và thậm chí là tử vong.

3. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn

Đứng đầu có lẽ là mì gói, kế tiếp là các loại đồ hộp, và các loại đồ ăn chế biến sẵn khác (không kể loại lên men tự nhiên). Loại này khác với thực phẩm ‘rác’ ở trên ở chỗ, đôi khi bạn vẫn phải dùng chúng để chữa cháy vào những lúc thực sự không có nhiều lựa chọn, phải đi xa hoặc thời giờ gấp gáp.

 Thực phẩm chế biến sẵn có hàm lượng dinh dưỡng lệch lạc so với nhu cầu cơ thể. (Ảnh: womansday.com)

Một nguyên tắc hàng đầu là thực phẩm tươi mới có giá trị tốt nhất (trừ một số loại như rượu vang…). Trong quá trình chế biến, giống như trường hợp thực phẩm rác, người ta cần bổ sung vào đó các phụ gia hóa chất. Thêm vào đó là quá trình công nghệ thời gian bảo quản lâu làm cho giá trị dinh dưỡng giảm dần, thậm chí có thể phát sinh thêm một số chất độc hại. Chúng có thể lây nhiễm thêm các hóa chất độc hại từ bao bì, như kim loại nặng, bisphenol A, hợp chất perfluorinated.

Một nghiên cứu của Mỹ cho thấy cơ thể rất vất vả để tiêu hóa sợi mì gói, chúng có thể được lưu lại đến 2h nếu bạn không quen với loại này. Như vậy, một mặt chúng có hàm lượng dinh dưỡng lệch lạc so với nhu cầu cơ thể, nhiều năng lượng (kcal) nhưng lại thiếu những vi chất, khoáng chất, mặt khác chúng đem rác vào bên trong, gây náo loạn cho các cơ quan. Vậy nên hạn chế được thì vẫn là tốt nhất.

4. Hạn chế đường – tác nhân độc hại tương đương với thuốc lá

Mang vị ngọt được ưa thích, đường gây nghiện chẳng kém gì cocain (Ảnh: Shutterstock)

Đường ngọt ngào và quen thuộc đến mức chẳng ai muốn nghi ngờ. Ăn nhiều đường không chỉ gây sâu răng mà còn thúc đẩy quá trình hình thành nhiều bệnh mãn tính như ung thư, tiểu đường tuýp 2, cao huyết áp, lão hóa da… và các chuyên gia đề xuất dán nhãn cảnh báo thực phẩm có bổ sung đường tương tự như với thuốc lá.

Tiến sĩ Mercola, một chuyên gia nổi tiếng về dinh dưỡng tự nhiên của Mỹ, đã tổng kết được một danh sách 76 vấn đề sức khỏe có liên quan đến đường, xem đó như là “đường dây” kết nối người tiêu dùng với bệnh viện.

Mang vị ngọt được ưa thích, đường gây nghiện chẳng kém gì cocain và thường được bổ sung thêm vào các loại thực phẩm chế biến sẵn để tăng độ hấp dẫn, gây “nghiện”. Hai loại đường được dùng phổ biến nhất trong các loại thực phẩm là đường tinh luyện và siro fructose từ bắp (HFCS, high fructose corn syrup), đây cũng là hai loại nguy cơ nhất cho sức khỏe con người. Bạn có thể dễ dàng quan sát thấy HFCS trên bao bì nhiều loại đồ uống công nghiệp được bày bán khắp nơi.

5. Bia rượu: nguyên nhân của 7 loại ung thư

Tiếp khách qua bàn nhậu, gặp bạn bè làm một vài lon bia đã thành phổ biến ở khắp Việt Nam. Tính trên toàn cầu Việt Nam nằm trong danh sách 25 quốc gia uống bia nhiều nhất thế giới, ở châu Á thì chỉ đứng thứ 3 sau Trung Quốc và Nhật Bản, và giữ ngôi vị số một Đông Nam Á.

Tình trạng rượu bia giả hoặc chất lượng kém thường gặp ở Việt Nam, khiến cho rượu bia trở nên nguy hại hơn cho sức khỏe.

Cơ quan Quốc tế Nghiên cứu về ung thư IARC – một bộ phận của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp rượu là loại chất gây ung thư thuộc nhóm 1 (group 1 carcinogen) – là nhóm các chất gây ung thư ở người.

Rượu được xem là liên quan đến ít nhất 7 loại ung thư: Miệng – họng, thực quản, thanh quản, vú, gan, đại trực tràng, dạ dày.

6. Ăn đồ mốc: ung thư gan

Thực phẩm mốc gây bệnh ung thư gan. (Ảnh: Shutterstock)

Các loại thực phẩm mốc như lạc mốc, ngô mốc, mực khô bị mốc… có chứa độc tố vi nấm aflatoxine cực độc cho gan. Ngay cả khi đã chế biến, rửa cho hết mốc thì các chất độc này cũng không bị loại bỏ vì chúng ngấm vào bên trong thực phẩm và không bị phân hủy ở nhiệt độ cao.

Với thời tiết nóng ẩm ở Việt Nam, lương thực thực phẩm khô rất dễ bị mốc do hút ẩm nhiều. Nhiều bà nội trợ thấy gạo, đậu bị mốc nhưng tiếc không bỏ đi mà đem phơi khô để ăn tiếp, với suy nghĩ phơi qua nắng nấm mốc sẽ bị tiêu diệt. Nhưng thực chất độc tố của chúng vẫn nằm ở đó.

Trường hợp chăn nuôi sử dụng các loại nguyên liệu mốc, độc tố có thể được tích lũy lại trong vật nuôi và qua đó ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

7. Không ăn đồ cháy

Món nướng thuộc diện khoái khẩu của rất nhiều người, tiếc rằng chúng lại ẩn chứa rất nhiều những nguy hiểm cho sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ gây ung thư. Thịt cháy sẽ tạo ra các hợp chất heterocyclic amines (HCAs) có thể gây ung thư. Nhiều người có thói quen nướng thịt cháy xém để đảm bảo chúng sẽ chín kỹ, mà không biết rằng khi thịt nướng quá lâu như vậy sẽ sản xuất ra nhiều HCAs hơn, có thể gây ung thư khi tích tụ với nồng độ cao.

Ngoài ra, lượng mỡ chảy xuống than khiến khói bay lên và bám vào đồ ăn. Khói này chứa polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) có thể làm tổn hại DNA trong của gan, dạ dày và gây ra các loại ung thư.

Nguy cơ này cũng tương tự như khi các đồ ăn nhiều đạm (thịt, cá) bị chiên cháy trên chảo.

8. Không ăn thực phẩm bẩn

Nhóm này được xếp xuống cuối cùng vì ai cũng nghe nói nhưng quả thực rất khó tránh, nhưng tránh được bao nhiêu thì tốt bấy nhiêu.

Việc sử dụng các chất cấm trong chăn nuôi, lạm dụng thuốc kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích tăng trưởng, thuốc ép chín… là một vấn nạn trong an toàn thực phẩm của Việt Nam, trước mắt vẫn chưa có giải pháp. Không ai có thể đánh giá hết nguy cơ của chúng đối với sức khỏe người tiêu dùng. Bạn chỉ có thể hạn chế bằng cách tìm được nguồn cung cấp quen biết đáng tin cậy, hoặc tránh những loại có nguy cơ cao, mùa nào thức nấy…

Mạnh Lạc