Văn hóa Tết: Câu đối

Văn  hóa  Tết:  Câu  đối

Gàn Bát Sách -21/Jan/2019-vietcatholic.net

Ngày xưa, người ta có thói quen văn hóa tốt lành là ngày Tết không thể không có câu đối – nghĩa là còn thiếu Xuân, chưa đủ Tết. Đó là một thú tiêu khiển lành mạnh, cao cả, ý nghĩa, nhân bản, dù chỉ là thú vui chơi ngày Tết với những “câu đối đỏ”. Một trong những câu đối phổ biến, dân dã và thực tế là câu đối xưa này:

THỊT MỠ, DƯA HÀNH, CÂU ĐỐI ĐỎ

CÂY NÊU, TRÀNG PHÁO, BÁNH CHƯNG XANH

Thú tiêu khiển chơi câu đối đơn giản mà vẫn nhiêu khê, bình thường mà vẫn trang nhã, chữ nghĩa thâm thúy tiềm ẩn triết lý sống. Ai có khả năng viết thư pháp thì tự viết trên giấy đỏ, nếu không thì nhờ hoặc thuê người viết giúp. Người viết câu đối gọi là ông đồ. Thi sĩ Vũ Đình Liên (1913-1996) có bài thơ “Ông Đồ” nổi tiếng, các nhạc sĩ cũng đã phổ nhạc bài thơ này: Mỗi năm hoa đào nở, Lại thấy ông đồ già…

Ngày xưa là thế, kỳ diệu lắm, trình độ lắm; ngày nay không còn nét văn hóa độc đáo, ai “ham hố” chữ nghĩa còn bị người ta cho là “dở hơi”, chê bôi đủ thứ, bị ghét nên chẳng ai muốn tiếp cận, không gặp thì thôi, gặp là họ thấy “ngứa mắt”.

Dù sao cũng năm hết tết đến, cứ buông bỏ cho nhẹ mình. Và nhân dịp Xuân về, chúng ta có dịp cùng nhau nhâm nhi ly trà, ăn miếng mứt, cùng chuyện vãn, nhưng đừng quên cùng nhau ôn cố tri tân, suy tư về thân phận và cuộc đời phàm nhân với một số câu đối đỏ màu Tết và xanh màu Xuân...

1. MÔN ĐA KHÁCH ĐÁO THIÊN TÀI ĐÁO – GIA HỮU NHÂN LAI VẠN VẬT LAI

[Cửa nhiều khách đến nhiều tiền đến – Nhà có người vào lắm vật vào]

2. SƠN THỦY THANH CAO XUÂN BẤT TẬN – THẦN TIÊN LẠC THÚ CẢNH TRƯỜNG SINH

[Phong cảnh thanh cao xuân mãi mãi – Thần tiên vui thú cảnh đời đời]

3. THIÊN TĂNG TUẾ NGUYỆT, NIÊN TĂNG THỌ – XUÂN MÃN CÀN KHÔN, PHÚC MÃN ĐƯỜNG

[Trời thêm năm tháng, tuổi thêm thọ – Xuân khắp đất trời, phúc khắp nhà]

4. TỔ TÔN CÔNG ĐỨC THIÊN NIÊN THỊNH – TỬ HIẾU TÔN HIỀN VẠN ĐẠI XƯƠNG

[Công đức tổ tôn nghìn năm thịnh – Hiếu hiền con cháu vạn đời ngay]

5. XUÂN NHƯ CẨM TÚ, NHÂN NHƯ NGỌC – KHÁCH MÃN GIA ĐÌNH, TỬU MÃN TÔN

[Xuân như cẩm tú, người như ngọc – Khách chật trong nhà, rượu hết chung]

6. PHÚC SINH LỄ NGHĨA GIA ĐƯỜNG THỊNH – LỘC TIẾN VINH HOA PHÚ QÚY XUÂN

[Phúc đem lễ nghĩa trong nhà thịnh – Lộc nảy vinh hoa phú qúy xuân]

7. NIÊN NIÊN NHƯ Ý XUÂN – TUẾ TUẾ BÌNH AN NHẬT

[Năm năm xuân như ý – Tuổi tuổi ngày bình an]

8. NIỆM TIÊN TỔ, DUẬT TU QUYẾT ĐỨC – KHẢI HẬU NHÂN, TRƯỜNG PHÁT KỲ TƯỜNG

[Nhớ tổ tiên, đẹp điều nhân đức – Tin cháu con bền sự lạ hay]

9. THIÊN ĐỊA VÔ TƯ, TÍCH THIỆN TỰ NHIÊN THIỆN – THÁNH HIỀN HỮU GIÁO, TU THÂN KHẢ DĨ VINH

[Trời đất vô tư, làm điều thiện tự nhiên được thiện – Thánh hiền có dạy, lo tu thân có thể được vinh]

10. TÂN NIÊN HẠNH PHÚC BÌNH AN TIẾN – XUÂN NHẬT VINH HOA PHÚ QÚY LAI

[Năm mới, hạnh phúc bình an đến – Ngày xuân, vinh hoa phú qúy về]

11. ÐỊA SINH TÀI, THẾ NGHIỆP QUANG HUY – THIÊN TỨ PHÚC, GIA THANH HIỆN THÁI

[Ðất sinh tài nghiệp đời sán lạn – Trời ban phúc, nhà tiếng tốt tươi]

12. PHÚC MÃN ĐƯỜNG, NIÊN TĂNG PHÚ QÚY – ÐỨC LƯU QUANG, NHẬT TIẾN VINH HOA

[Phúc đầy nhà, năm thêm giàu có – Ðức ngập tràn, ngày một vinh hoa]

13. TRÚC BẢO BÌNH AN, TÀI LỢI TIẾN – MAI KHAI PHÚ QÚY, LỘC QUYỀN LAI

[Trúc giữ bình yên, thêm tài lợi – Mai khai phú qúy, lại lộc quyền]

14. TIÊN TỔ PHƯƠNG DANH LƯU QUỐC SỬ – TỬ TÔN TÍCH HỌC HIỂN GIA PHONG

[Tiền nhân danh thơm ghi sử nước – Cháu con tích học nổi cơ nhà]

15. ĐA LỘC, ĐA TÀI, ĐA PHÚ QUÝ – ĐẮC THỜI, ĐẮC LỢI, ĐẮC NHÂN TÂM

[Nhiều lộc, nhiều tài, nhiều của cải – Gặp thời, được lợi, được lòng người]

TẾT ĐEM ĐẾN ĐIỀU TỐT MÀU ĐỎ THẮM

XUÂN RƯỚC VỀ SỰ LÀNH SẮC XANH TƯƠI

Gàn Bát Sách, Kỷ Hợi Tân Niên – 2019