Những nơi chốn bình yên
Mathilde Tuyết Trần-Thứ Ba, 08/10/2019
·
·
·
Chạy trốn là phản xạ tự nhiên của các loài động vật để bảo vệ
cái quý nhất của nó: mạng sống. Trong ba mươi sáu chước tẩu vi thượng sách,
người xưa đã răn như thế, chạy trốn để bảo toàn tính mạng, mọi chuyện khác tính
sau. Thế nhưng, có những người xông pha trận mạc chẳng thà hy sinh để bảo vệ
điều quý nhất, còn quý hơn cả mạng sống một người. Có những người tự vẫn cho
một lý tưởng cao đẹp, chống lại bất công. Có những người hy sinh mạng mình để
cứu một người không quen biết…
ADVERTISEMENT
Trong tình huống thông thường thì con người, dù có ý thức hay
không có ý thức, đều chạy theo khả năng sinh tồn của mình. Những dòng người di
cư chạy trốn chiến tranh, áp bức là những thí dụ điển hình. Họ đi đâu, thế giới
có cưu mang họ không, hay họ chết giữa đường di tản, hay họ phải chịu đựng
những khổ cực mới ở một nơi chốn mới. Tương lai là mù mịt, không biết ra sao,
nhưng họ vẫn cứ đi, với một hy vọng duy nhất là tìm đường sống.
Sự bình yên của một xã hội, một đất nước toát ra từ những hình
ảnh quảng bá về nơi ấy trên những tấm bưu thiếp, những hình ảnh đẹp đẽ trên
mạng, trên báo chí, phim ảnh… gây ấn tượng trong vô thức của người xem.
Những nơi bình yên, có nhà cửa ngăn nắp, đường phố sạch sẽ, có
hoa lá, có cây cỏ, có chó có mèo, có con người thân thiện hiền hòa, không có
nhiều đổi thay, chứng tỏ một đời sống yên bình. Những nơi họp chợ đông vui, hoa
trái thực phẩm đầy ắp, tôm cá nhảy đòng đỏng ra khỏi chậu…. chứng tỏ một đời
sống đủ ăn cho mọi người.
Mà đời sống yên bình là gì? Đời sống yên bình là môi trường tối
cần thiết để cho cá nhân phát triển, xã hội phát triển, đất nước phát triển. Ít
có ai có thể phát triển được khi đời sống bị xáo trộn bởi chiến tranh, bởi nội
loạn, bởi thất nghiệp dài hạn và sức khỏe dần dần lụn bại. Bởi thế, trong một
xã hội, nếu không có kẻ thù trực tiếp, gián tiếp ngoài biên giới thì vấn đề tạo
công ăn việc làm, đi song song với giáo dục và sức khỏe y tế cho dân chúng là
ba cột trụ quan trọng nhất.
Tình trạng nước Pháp hiện nay đang là một thí dụ rõ nhất trong
các vấn đề này. Không phải bắt con mèo bằng cái đuôi, tức là bắt người thất
nghiệp phải tìm việc, hay bằng chính sách phát xít lao động cưỡng bách, bắt
người nhận trợ cấp thất nghiệp phải lao động không công, thì có thể giải quyết
được bế tắc trong xã hội. Đó không phải là những chính sách tạo ra sự bình yên
trong xã hội, cũng như hàng loạt các biện pháp tăng thuế nhân danh điều nọ điều
kia. Những chính sách tiêu cực và hủy diệt đó, được “bọc đường” trong những từ
ngữ hoa mỹ, được viết bằng những luật lệ khó hiểu, chỉ là minh chứng cho một
tầm nhìn rất giới hạn của người có chức có quyền.
Người đi lại trên
đường phố Paris, Pháp. (Ảnh: Shutterstock)
Sức chịu đựng của một người khá lớn. Người ta có thể chịu đựng,
vượt lên những cái khó của hoàn cảnh cá nhân như hôn nhân đổ vỡ, gia đình con
cái xáo trộn, bệnh tật. Nhưng chính bởi vì, gia đình không chỉ là nhân tố tốt
của xã hội thúc đẩy xã hội phát triển mà gia đình còn chịu áp lực ảnh hưởng của
tập thể xã hội, nên mọi cải tổ cải cách, mọi chiều hướng phát triển chung đều
ảnh hưởng đến sự phát triển riêng của gia đình. Thí dụ như vấn đề giải phóng
tình dục đã tiến rất xa trong quan niệm cha mẹ đồng tính luyến
ái được có con và nuôi dậy con, như vấn đề công nhận tiêu thụ ma túy tự
do, mãi dâm được công nhận thành một nghề nghiệp của xã
hội…
Cảm giác về sự bình yên là cảm giác hoàn toàn cá nhân, phụ thuộc
vào nhiều yếu tố. Trong một đôi vợ chồng, là dạng thái đoàn kết xã hội nhỏ
nhất, đã có hai cảm giác về sự bình yên khác nhau. Người này thấy bình yên,
người kia thì không, mà yếu tố bình yên của xã hội đè nặng nhất. Cái nhìn, cái
đánh giá, cái cảm nhận của một người là nơi chốn mình sống có đem lại bình yên
cho mình hay không tùy thuộc nhiều vào vốn sống, vào quan niệm đạo đức, chính
trị và văn hóa của người ấy. Thí dụ một người sinh ra ở Pháp mà lại sống từ khi
trưởng thành cho đến khi qua đời tại Đức, thì nước Đức đã đem lại cho người ấy
cảm giác bình yên trong đời.
Bình yên trong đời không có nghĩa là bình yên tuyệt đối. Nếu có
một tự do “tương đối” tức là có công ăn việc làm, tự do kết bạn, tự do kết hôn,
tự do nghỉ ngơi, tự do giải trí, tự do di chuyển, du lịch, tự do lựa chọn chỗ ở
, tự do chăm sóc sức khỏe, tự do dậy dỗ con cái,… có những thứ tự do cơ bản của
đời sống, là có một cuộc đời bình yên ở một nơi chốn.
Trong thời đại toàn cầu hóa thì mỗi người dân của một quốc gia
đều phải chịu sự kiểm soát vô hình vì lý do an ninh, thuế vụ tài chánh của quốc
gia đó. Tùy theo áp lực đè nặng hay không của chính quyền sở tại thì người dân
có cảm thấy một sự bình yên hay không phải là một nỗi đe dọa thường trực. Đây
là một nguyên nhân sâu xa cho cuộc nổi dậy của những người áo khoác vàng, rõ
ràng là họ cảm thấy đời sống mình bị đe dọa bởi những biện pháp tăng thuế, giảm
lương hưu, mất sức mua, thất nghiệp lâu dài, tuổi trẻ không có tương lai, hệ thống
y tế sức khỏe bị giảm thiểu bởi chính phủ đương nhiệm. Có thể nói, những cải tổ
xã hội, nếu tốt thì đem lại phấn khởi, hưng chấn, nếu xấu thì đưa đến mất thăng
bằng, mất bình yên của cuộc sống.
Việt Nam mới thoát ra khỏi chiến tranh 44 năm, thoát ra khỏi đói
nghèo kể từ giai đoạn “đổi mới”, thời gian thực là còn ngắn, đất nước đang
“vươn lên”, chừng ấy năm thanh bình, cũng phải trả giá bằng hai cuộc chiến
tranh biên giới, người dân Việt đã có những cố gắng phi thường để dành cho mình
có được bầu trời bình yên, mảnh đất bình yên. Người nước ngoài đến Việt Nam hôm
nay, họ đều ngạc nhiên trước sức sống và sự hạnh phúc của dân Việt. Sống sao
cũng được, sống ngày nay không lo ngày mai, hết sức tự do muốn làm gì thì làm,
vật chất tiền bạc là quan trọng nhưng không bằng cái quan trọng của tinh thần,
giúp đỡ nhau, từ bi bác ái, lá lành đùm lá rách,… cả xã hội như một tổ ong, tổ
kiến, là những điều mà họ thấy tận mắt và cảm nhận được, như tình cảm hàng xóm
láng giềng với nhau mà trong một xã hội phát triển như nước Pháp đã trở thành
một điều quý hiếm. “Ở châu Âu nếu bạn có tiền thì bạn sống sướng… một mình”,
thực tế nó là như thế.
Người Việt thành phố hay có những thông tin nhận định rất sai
lầm về chính sách xã hội như lương hưu, bảo hiểm y tế ở các nước phát triển châu
Âu: “Chính phủ nó lo cho hết !” và có những sự so đo, tị nạnh hoàn toàn không
cân xứng với hoàn cảnh sống và làm việc. Ấy chết, nó không có lo hết cho đâu.
Họ có tất cả luật lệ và hình phạt cần thiết để quản lý hành chính con ngưòi.
Lương hưu chính mình cũng phải đóng khi làm việc và lương hưu tùy thuộc vào
công việc của mình làm trong khoảng thời gian còn có khả năng lao động của đời
mình, không làm việc thì không có lương hưu, bảo hiểm y tế mình cũng phải đóng
suốt đời ngay cả khi về hưu, họ không có cho không mình một đồng nào cả, từ túi
bên này chạy qua túi bên kia thôi. Lại còn phải tiếp tục đóng thuế trên lương
hưu, vẫn được xem là thu nhập cá nhân nữa. Trợ cấp xã hội tối thiểu của họ, họ
đều phân phát lại từ tiền thuế lấy của dân. Ăn bám vào họ thì họ chửi thẳng,
chửi xéo, chửi đổng cho mà nghe. Người Đức có câu ngạn ngữ “Nhiều quá để mà
chết, ít quá để mà sống” để chỉ mức độ trợ cấp xã hội. Thậm chí có nơi hành xử
rất nhỏ nhen, viện đủ thứ cớ để cắt phần quà Giáng sinh của người già, phần quà
lấy từ tiền đóng thuế của dân.
Người già 60, 70 tuổi còn phải đóng góp trả tiền nuôi cha mẹ già
80, 90 trong viện dưỡng lão hàng tháng từ lương hưu của mình, đó là luật pháp
có án tòa. Có thể nói xã hội Pháp hiện nay được xây dựng trên mỗi một chữ: Trả
tiền (payer): trả tiền các thứ thuế, trả tiền các thứ bảo hiểm, trả tiền nhà,
trả tiền điện, trả tiền nước, trả tiền học, trả tiền ăn cho con, trả tiền nhà
thương, trả tiền thuốc men, trả tiền xa lộ, trả tiền nhà băng, trả tiền mua
sắm, trả tiền ăn uống, trả tiền xăng dầu, trả tiền sửa xe… đó là chưa kể đến
những khoản phải chi tiêu đột xuất không tính trước… đối nghịch lại với vẻn vẹn
một thu nhập của lương làm việc, hay lương hưu. Câu hỏi hàng ngày của vợ chồng
hỏi nhau rằng anh/em đã trả tiền chưa…? (As-tu payé….?) nhiều khi dẫn đến thảm
cảnh vì thiếu tiền cho đời sống hàng ngày. Khi chồng tôi còn đi làm việc, lắm
khi tôi tái cả mặt vì cuối tháng anh ấy còn cần tiền để đổ xăng đi làm, lương
tháng nào hết nhẵn tháng ấy là còn may không mắc nợ nhà băng phải trả tiền cả
nợ lẫn tiền lời cắt cổ.
Cái tàn nhẫn, vô lương tâm, vô nhân đạo nhất mới đây là sự việc
cắt giảm lương hưu, tăng mức bảo hiểm y tế cho người về hưu, điều này có nghĩa
là tước đi cái gần đất xa trời yên bình của người già trên 65 tuổi, gây lo
lắng, gây thêm tổn thương tinh thần, không để cho họ chết bình yên sau khi họ
đã cống hiến trọn đời cho xã hội và giúp con, giúp cháu ở lại. Thống kê vào
tháng 1/2019 của viện INSEE cho biết con số người già trên 65 tuổi là
13.413.347 người trên tổng số dân Pháp là 66.992.699 người, tức là chiếm tỷ lệ
20% dân số, trong thành phần dân số này phụ nữ chiếm 22,1% và đàn ông chiếm
17,9 %, tức là người góa chồng nhiều hơn. Người trẻ dưới 20 tuổi là 16.158.197
người, tức 24% dân số. Trong độ tuổi từ 20 đến 64 tuổi là 37.351.155 người, tức
56% dân số.
Xem như thế, có nơi nào của những thế giới xa hoa lộng lẫy nhất
trong thế giới toàn cầu hóa ngày hôm nay lại bình yên để sống một đời và để
chết một đời?
Mathilde Tuyết Trần
France 2019
France 2019
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét