Nhựa ra đời thế nào?
Nửa sau thế kỷ 19, thế giới đối mặt với vấn đề bắt nguồn từ tình yêu với bộ môn bi-a. Hàng nghìn con voi bị giết nhằm thu hoạch ngà để tạo ra những quả bóng bi-a chất lượng cao. Mỗi cặp ngà voi chỉ có thể làm được một quả bóng bi-a. Điều đó có nghĩa là ít nhất hai con voi bị giết mới có được một bộ bóng. Thời điểm đó, đây là bộ môn dành cho tầng lớp thượng lưu châu Âu và Mỹ. Đến giữa thế kỷ 19, thế giới đã tiêu thụ ít nhất nửa tấn ngà voi để làm bóng bi-a.
Lo ngại voi sẽ khan hiếm và bị đe dọa giống nòi, các nhà nghiên cứu tìm giải pháp thay thế. Michael Phelan, cha đẻ của trò chơi bi-a Mỹ, muốn tìm cách sản xuất quả bóng bi-a rẻ hơn. Vào năm 1863, ông đã đăng một đoạn quảng cáo trên báo với giải thưởng 10.000 USD (khoảng 200.000 USD ngày nay) cho phát minh thay thế ngà voi. John Wesley Hyatt, một nhà in trẻ chưa được đào tạo chính thức về hóa học, đã vượt qua thử thách này. Ông bắt đầu thử nghiệm nhiều dung môi khác nhau và sáu năm sau đó tình cờ phát hiện ra thứ gì đó sẽ biến đổi thế giới: celluloid, nhựa công nghiệp đầu tiên.
Celluloid tuy không phải chất liệu thay thế lý tưởng cho quả bóng ngà voi. Tuy nhiên celluloid lại nhanh chóng được sử dụng thay thế cho ngà voi làm các vật liệu hàng ngày khác. Nhựa có một số tính chất làm nó trở nên tiện dụng với cuộc sống hiện đại: có thể đúc thành nhiều hình dạng, tồn tại được ở dạng cứng hoặc mềm tùy ý. Nhựa không thấm nước nên không bị thối rữa như gỗ hay bị ăn mòn như kim loại; đa dạng màu sắc; có thể bắt chước nhiều vật liệu đắt tiền. Nhựa bền và quan trọng là chi phí sản xuất, giá thành thấp.
Thời điểm mới ra đời, nhựa có nhiều ưu điểm, ngăn chặn sự tàn lụi của loài voi. Nhựa còn cứu loài rùa khỏi việc trở thành nguyên liệu cung cấp làm lược. San hô cũng không còn là nguyên vật liệu duy nhất dùng làm trang sức.
Thế giới chào đón nhựa với tâm thế tích cực. Một ấn bản nổi tiếng năm 1955 của tạp chí LIFE đã khen ngợi chất liệu nhựa dùng một lần. Bài báo đính kèm hình ảnh một gia đình hạnh phúc với nhiều vật dụng bằng nhựa dùng một lần. Nội dung bài viết rằng sẽ mất 40 giờ để làm sạch những vật dụng gia đình, nhưng giờ đây các bà nội trợ không cần bận tâm bởi tất cả đều bị vứt đi sau khi sử dụng.
 |
Bài báo của tạp chí LIFE đã khen ngợi sự ra đời của nhựa dùng một lần vào thời điểm nhựa được sử dụng thay cho một số chất liệu đắt tiền khác.
|
Tuy nhiên hiện tại, những lý tưởng của nhựa khi mới phát minh không còn như trước. Thay vào đó là những vấn đề không lường trước được do nhựa dùng một lần gây ra. Hiện nay, khoảng 300 triệu tấn nhựa được sản xuất mỗi năm và con số này dự kiến sẽ còn tăng lên. Số lượng nhựa khổng lồ này sẽ nhanh chóng trở thành rác thải do tính chất thường dùng một lần. Việc này khiến vòng đời của nhựa ngắn ngủi trong khi thời gian phân hủy của chúng lên tới hàng trăm năm. Ước tính có tám triệu tấn rác thải nhựa tìm đến các đại dương hàng năm và nhiều sản phẩm từ nhựa khác đang làm ô nhiễm đất. Kết quả nhựa lại chính là nguyên nhân gây hại và giết chết các động vật, trong khi trước đó lý do nhựa từng được sinh ra là để cứu chúng.
Trước tình trạng này, môi trường thiên nhiên cần một giải pháp cho vấn đề ô nhiễm nhựa. Chính phủ, các học giả, doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ đấu tranh để tìm ra hướng giải quyết bền vững cho môi trường. Một giải pháp được đưa ra và ủng hộ đó là sử dụng nhựa tái sinh. Đây là loại vật liệu đã tồn tại sẵn và không cần sản xuất mới, giúp giải quyết đặc tính dùng một lần của nhựa, vốn là nguyên nhân chính gây hại cho cho môi trường.
Nhựa sau khi sử dụng được thu gom đem đi phân loại và nghiền riêng theo từng loại. Nhựa sau khi nghiền sẽ được khử trùng để thổi thành chai nhựa chất lượng cao. Vì vậy, người tiêu dùng có thể yên tâm với loại nguyên liệu thay thế này, chất lượng không khác biệt so với nhựa sản xuất lần đầu.
 |
Sunlight và Unilever là một trong những đại diện ngành hàng tiêu dùng tại Việt Nam tiên phong sử dụng nhựa tái sinh trong sản xuất.
|
Nhựa tái sinh tưởng như khái niệm xa vời nhưng vật liệu này đã bắt đầu được một vài nhãn hàng trong nước sử dụng trong sản xuất. Nước rửa chén Sunlight cùng tập đoàn Unilever đã sử dụng bao bì nhựa tái sinh trong ngành hàng tiêu dùng nhanh.
Theo đại diện của nhãn hàng Sunlight, trước vấn nạn ô nhiễm rác thải nhựa, nhãn hàng đã nhanh chóng hành động. Theo đó, từ năm 2019, 100% vỏ chai Sunlight được làm từ nhựa tái sinh, tương đương với 289 triệu chai nhựa đã được tái sinh, 3.340 tấn nhựa đã được cắt giảm. Sunlight cam kết cùng với Unilever cắt giảm 50% số lượng nhựa đang sử dụng. Số lượng nhựa đã thu thập và tái sinh nhiều hơn toàn bộ số lượng bao bì nhựa đã bán ra thị trường, để thực hiện cam kết không rác thải nhựa ra môi trường.
Bảo Trân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét