CON DẾ, CHOLESTEROL,
VÀ BỆNH MẤT TRÍ NHỚ
(BS.
Hồ Ngọc Minh)
Giới
thiệu: Xin giới thiệu với tất cả quí cha quí anh chị em bài
viết của anh bạn Bs Hồ ngọc Minh nói về Cholesterol. Bài viết đượm vẻ văn
chương dí dỏm lồng trong khung bài viết có tính Khoa Học về Cholesterol là chất
mà chúng ta ngày nay ai cũng biết và hình như còn rất sợ nó, vì nó gây chết người.
Nhưng có thật như vậy không? Hãy coi bài của Bs Minh thì sẽ biết. Hơn nữa chữa
nó có thể gây thêm nhiều phiền toái mà nhiều người cũng không biết. Cũng xin đọc
bài viết của Bs Minh sẽ rõ. Cholesterol độc hại thế nào? Chữa trị nó, trừ khử
nó cũng tạo độc không kém. Thế mà cho đến giờ nhiều người vẫn chưa biết, ngay cả
một số bác sĩ.
NTC
_______________
Nhà văn Tô Hoài mới mất
vào ngày 6 Tháng Bảy năm 2014. Hồi nhỏ tôi chỉ biết lờ mờ tên ông Tô Hoài vì
say mê đọc truyện “Dế mèn phiêu lưu ký” của ông. Nói thật, thời tôi còn nhỏ, đó
là một trong những sách truyện rất hiếm, viết cho con nít. Phần còn lại, tôi đã
tập làm quen rất sớm với những pho truyện Tàu như Tây Du Ký, Thuỷ Hử, hoặc các
pho truyện Kiếm Hiệp của Kim Dung.
Nhắc đến con dế mèn, tôi
lại nhớ đến một mẫu chuyện khôi hài khác về một kết luận mà một khoa học gia nọ
rút tỉa được khi nghiên cứu về… con dế. Chuyện kể rằng, có một nhà bác học kia,
đặt con dế trên mặt bàn, và vỗ tay, thế là con dế nhảy tưng lên. Kế đến, ông
bèn bẻ một chân của con dế (tàn nhẫn quá!), và ông lại vỗ tay. Lần này con dế nằm
vạ một chỗ. Thế là nhà thông thái, sau khi đã bẻ chân nhiều con dế như thế, bèn
đúc kết một kết luận: “Khi ta bẻ chân con dế, não bộ của nó sẽ bị hư hại và nó
sẽ bị…điếc!”
Từ từ, bạn hãy kiên nhẫn
đọc tiếp, và sẽ hiểu tại sao tôi kể chuyện con dế ở đây.
Tôi đã viết nhiều về liên
hệ giữa cholesterol và bệnh tim mạch, và cũng viết về triệu chứng của bệnh mất
trí nhớ. Tuy nhiên, tôi chưa trình bày mối về liên hệ giữa cholesterol và bệnh
mất trí nhớ. Một mối liên hệ nghịch: cholesterol càng cao thì nguy cơ bị mất
trí nhớ… càng thấp!
Hồi nhỏ, thỉnh thoảng, mẹ
tôi có mua não bò, đem chưng cách thủy, để ăn với muối tiêu và rau răm. Ăn thì
ăn, nhưng tôi thấy nghẹn cổ họng vì nó quá béo, ngầy ngậy. Não người cũng thế,
tuy nhỏ, chỉ chiếm 2% sức nặng của cơ thể, nhưng nó chứa 25% tổng số
cholesterol trong người. Gần đây, rất nhiều bệnh tật, khiếm khuyết của não bộ,
thí dụ như bệnh mất trí nhớ, bệnh run Parkinson… nguy cơ tăng cao vì thiếu
cholesterol. Trên thực tế, người trên 70 tuổi, cholesterol càng cao, càng sống
lâu, càng ít bị truỵ tim và càng minh mẫn hơn.
Các tế bào thần kinh,
cũng như các tế bào khác trong cơ thể, cần cholesterol làm nguyên liệu cấu trúc
cho màng tế bào. Những vỏ bọc tế bào thần kinh, neuron, cũng được cấu tạo từ
cholesterol, và, những “mạch điện” thần kinh liên lạc với nhau, truyền tín hiệu
cũng nhờ vào cholesterol. Không có cholesterol thì những mạng thần kinh nầy sẽ
bị “chạm điện” và bị “mát dây”.
Ở đây, xin nói thêm về cholesterol một chút.
Chúng ta thường lầm tưởng
là có hai loại choleterol, LDL là loại xấu và HDL là loại tốt. Thực ra chỉ có một
loại cholesterol duy nhất là… cholesterol! LDL (low-density lipoprotein) hay
HDL (high-density lipoprotein) chỉ là tên gọi của chất protein chuyên chở
cholesterol mà thôi. Người ta cho rằng HDL là loại tốt vì nó chở cholesterol dư
thừa về trở lại trong lá gan, như thế là làm sạch mạch máu, còn LDL là loại xấu
vì nó chở choleterol ra ngoài, làm dơ mạch máu. Gần đây những nghiên cứu mới
cho biết, HDL cũng không hẳn là tốt: người có HDL cao vẫn bị bệnh tim, như thường.
Thật ra LDL có nhiều kích
thước khác nhau, và trước LDL còn có những “xe chuyên chở” khác nữa như VLDL
(very low density, loại nhẹ) và IDL (intermediate density, loại trung bình). Để
dễ hiểu, mạch máu của bạn là một xa lộ, HDL là những xe tải 18 bánh chở cholesterol
dư thừa đi ngược chiều về là gan. Còn các loại xe khác, to nhỏ như xe đạp, xe gắn
máy, xe ba bánh, xe bốn bánh, xe thồ, xe lam… chở cholesterol, tiếp liệu ra… mặt
trận. Như thế, một khi tuyến đường bị nghẽn, không phải là vì cholesterol mà vì
đường xá bị hư hại, bị “ổ gà”, bị bom mìn khủng bố chẳng hạn. Những xe nhỏ
VLDL, IDL, LDL thường dễ bị sụp hố và làm nghẽn đường mạch máu. Trong trường hợp
bị gãy cầu xa lộ thì xe 18 bánh HDL cũng gây ra tai nạn, như chơi.
Tháng 2 năm 2012, chính
cơ quan FDA công nhận rằng, thuốc giảm cholesterol statins có thể làm tăng nguy
cơ bị lú lẫn và mất trí nhớ. Đồng thời một nghiên cứu trong Tháng Giêng năm
2012, cho thấy phụ nữ dùng statins có nguy cơ bị bệnh tiểu đường tăng 42%. Người
bị bệnh tiểu đường, lại có nguy cơ bị bệnh mất trí nhớ tăng gần gấp 3 lần. Khi
đường thặng dư trong máu sẽ gây ra hiệu ứng “ làm mứt” hay “thắng đường, rim
tôm” những phân tử cholesterol, làm cho chúng dính chùm với nhau và dính vào
các chỗ lở loét trong mạch máu. Tương tự như mạch máu tim, não bộ đã thiếu
cholesterol lại còn bị nghẽn mạch máu não, sẽ đưa đến tình trạnh hao mòn sớm,
gây ra các chứng bệnh về hệ thần kinh.
Khoảng thập niên 1970, lượng
cholesterol 240 mg/dL được xem là bình thường. Sau khi thuốc statins ra đời, mức
độ ấy giảm xuống còn 200mg/dL, với LDL dưới 130 mg/dL. Nếu bạn có người thân
trong gia đình bị truỵ tim, nhiều bác sĩ sẽ bắt bạn uống statins để giảm chỉ số
ấy xuống dưới 180mg/DL, và LDL phải dưới 70 mg/dL! Từ khi thuốc statins ra đời
đến nay, chỉ số bị truỵ tim cho những người dùng thuốc, giảm từ 3% xuống còn
2%, trong khi tỉ số bị bệnh mất trí nhớ tăng gần gấp ba.
Sẵn đang nói về xe và xa
lộ, dường như cách chữa bệnh xe nhả ra khói (cholesterol cao) hiện nay là bằng
cách, bịt ống khói hoặc là huỷ bớt một, hai xy-lanh (uống stains kinh niên) để
cho xe chạy bớt ra khói, thay vì làm sạch đường ống dẫn xăng và thay xăng dầu
(thể dục thể thao, cải thiện thức ăn, bớt đường và tinh bột).
Đến đây bạn đã hiểu tại
sao tôi kể chuyện nhà khoa học gia và con dế, phải không?
*****
HỒ NGỌC MINH, M.D
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét