Thứ tư, 6/4/2022, VnExpress.net

Viêm  khớp  dạng  thấp  có  di  truyền  không?

Viêm khớp dạng thấp không phải là bệnh di truyền, nhưng yếu tố gen sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Theo Thạc sỹ, bác sĩ Trần Thị Hoài Thanh, Khoa Cơ xương khớp - BVĐK Tâm Anh Hà Nội, viêm khớp dạng thấp (RA) không phải là bệnh di truyền, nhưng yếu tố di truyền và các tác nhân ngoại lai như nhiễm trùng, chấn thương, hút thuốc, dinh dưỡng không hợp lý, căng thẳng, béo phì... sẽ khiến nguy cơ mắc bệnh tăng cao. Một số nghiên cứu ước tính, di truyền chiếm khoảng 60% nguy cơ khiến một người bị viêm khớp dạng thấp.

Yếu tố di truyền làm tăng nguy cơ mắc RA. Ảnh: Shutterstock

Cụ thể, con của bệnh nhân viêm khớp dạng thấp sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn gấp 3 lần so với người bình thường. Các nhà khoa học còn thống kê được là có khoảng 15% cặp song sinh giống hệt nhau sẽ cùng mang căn bệnh này.

Cũng theo BS Hoài Thanh, một số gen nhất định trong cơ thể được xác định là có liên quan đến sự phát triển của bệnh viêm khớp dạng thấp. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra hơn 100 gen khác nhau, trong đó có thể kể đến tác động của 4 gen, thụ thể trên gen chủ yếu là HLA - kháng nguyên bạch cầu người chịu trách nhiệm phân biệt giữa protein của cơ thể và protein của tác nhân xâm nhập; STAT4 - gen tham gia điều hòa và hoạt hóa hệ thống miễn dịch; TRAF1 và C5 - gen tham gia vào quá trình viêm mạn tính; PTPN22 - gen liên quan đến sự khởi phát và tiến triển của viêm khớp dạng thấp.

"Tuy nhiên, không phải ai bị viêm khớp dạng thấp cũng tồn tại những gen này và không phải ai có những gen này cũng bị RA. Do đó, cần khẳng định lại một lần nữa rằng, gen di truyền chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh chứ không phải là nguyên nhân quyết định bạn có bị viêm khớp dạng thấp hay không", BS Hoài Thanh nhấn mạnh.

Viêm khớp dạng thấp không lây truyền

Bệnh lây truyền được định nghĩa là một người có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp (như ăn chung, dùng chung đồ dùng...) với người bệnh. Theo đó, viêm khớp dạng thấp không phải là bệnh truyền nhiễm bởi chưa ghi nhận trường hợp nào lây từ người này sang người khác theo cơ chế này.

Viêm khớp dạng thấp không lây truyền khi tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Ảnh: Shutterstock

Trong nhóm các bệnh khớp tự miễn, ngoài viêm khớp dạng thấp thì viêm khớp phản ứng cũng bị nghi ngờ là bệnh truyền nhiễm, nhưng thực chất căn bệnh này cũng không lây nhiễm. Theo Viện Quốc gia về Bệnh lý Cơ xương khớp và Da liễu (NIAMS), viêm khớp phản ứng không lây nhiễm, nghĩa là một người mắc căn bệnh này sẽ không thể lây truyền bệnh cho người khác. Tuy nhiên, loại vi khuẩn gây ra bệnh viêm khớp phản ứng có thể truyền từ người này sang người khác.

Cách phòng ngừa viêm khớp dạng thấp

Theo số liệu từ GlobalData sau khi khảo sát ở 8 quốc gia, các ca bệnh viêm khớp dạng thấp (RA) dự kiến sẽ tăng từ 4,6 triệu vào năm 2019 lên 5,1 triệu vào năm 2029. Hơn nữa, bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh viêm khớp dạng thấp, kể cả trẻ em và người già.

BS Hoài Thanh khuyến cáo dù không hoàn toàn di truyền và không lây nhiễm, mọi người đều nên chủ động phòng tránh nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp bằng cách chăm sóc xương khớp chắc khỏe toàn diện từ ngoài vào trong. Cùng với việc duy trì lối sống khoa học thông qua chế độ dinh dưỡng hài hòa, cân đối; thói quen tập luyện thể dục thể thao đều đặn mỗi ngày và quản lý tốt tình trạng căng thẳng.

Mỗi người cũng nên sớm bổ sung thêm các dưỡng chất chuyên biệt cho khớp như Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate... Những tinh chất này giúp thúc đẩy quá trình tái tạo sụn khớp, giúp khớp xương luôn chắc khỏe và hoạt động trơn tru. Chúng còn hỗ trợ phòng ngừa và điều trị viêm khớp, thoái hóa khớp từ gốc nhờ khả năng điều hòa miễn dịch, ức chế các yếu tố tiền viêm (TNF-α, interleukin 1, interleukin 6, interferon gamma...) và ngăn ngừa sự sản sinh các "tự kháng nguyên". Nhờ đó kiểm soát quá trình viêm tại khớp, bảo vệ tốt nhất cấu trúc và chức năng cử động của khớp.

Duy trì thói quen vận động, ăn uống và bổ sung dưỡng chất chuyên biệt cho khớp từ sớm sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp. Ảnh: Shutterstock

BS Hoài Thanh cho biết, viêm khớp dạng thấp là bệnh mạn tính, tiến triển âm thầm và ngày một nặng hơn. Vì vậy, ngay khi nhận thấy khớp có biểu hiện đau nhức, căng cứng, sưng đỏ bất thường, mọi người nên đến các chuyên khoa cơ xương khớp uy tín để thăm khám. Phát hiện và chữa trị sớm sẽ giúp bảo tồn khớp tối đa, đồng thời tránh được những biến chứng nguy hiểm do viêm khớp dạng thấp gây ra, ví dụ như teo cơ, biến dạng khớp, liệt chi làm giảm hoặc mất chức năng vận động.

Hường Nguyễn

  Trở lại Sức khỏeLưu